چرا بی ام آی (BMI) شاخص دقیقی برای تناسب اندام نیست؟!

شاید به تازگی ورزش و رژیم غذایی را با هدف تناسب اندام شروع کرده باشید و برای سنجش وضع فعلیتان، بی ام آی BMI خود را محاسبه کرده اید. شاید هم می خواهید بدانید بعد از شروع ورزش و رژیم غذایی چقدر با قبل تفاوت داشته اید. اما آیا مطمئن هستید که شاخص مناسبی انتخاب کرده اید؟

شاخص توده بدنی یا بی ام آی (BMI) یکی از شاخص های شناخته شده در حیطه تناسب اندام است که متاسفانه نقاط ضعف زیادی دارد که عموم مردم به آن توجه نمی کنند.

به دلیل فراگیر شدن این شاخص، همه آن را می شناسند، اما با کارکرد واقعی آن آشنا نیستند و متاسفانه به نادرستی وضعیت بدنی خود را صرفاً با این شاخص می سنجند. با این مطلب فیت لیدی همراه باشید تا بیشتر با شاخص توده بدنی و باورهای نادرست درباره آن آشنا شوید.

شاخص توده بدنی یا بی ام آی BMI چیست و چگونه محاسبه می شود؟

شاخص توده بدنی (Body Mass Index = BMI) در سال 1830 توسط یک ریاضیدان بلژیکی، آدولف کتلت (Adolphe Quetelet) با هدف بررسی های جمعیتی ابداع شد. در سال 1970 اولین بار از بی ام آی به عنوان شاخصی برای بررسی سلامت و تناسب اندام استفاده شد و بعد از آن این شاخص به شدت مورد اسقبال عمومی قرار گرفت.

بی ام آی در واقع مرجعی است برای اندازه گیری میزان چاقی یا لاغری فرد.

نحوه  اندازه گیری BMI

اگر می خواهید میزان شاخص یا عدد توده بدنی خود را به صورت دستی اندازه گیری کنید فرمولی وجود دارد که می توانید برحسب آن این کار را انجام دهید. این مقیاس تنها به دو متغیر وزن و قد شما بستگی دارد.

البته برای دقت بیشتر می‌توانیم سن و جنسیت را نیز در محاسبات لحاظ کنیم، ولی با توجه به اینکه همین فرمول نیز دقت بالایی دارد، میتوانیم از دو متغیر سن و جنسیت چشم پوشی کنیم.

فرمول محاسبه BMI

فرمول محاسبه شاخص توده بدنی  ساده است و همانطور که گفته شد تنها به اعداد قد و وزن شما نیاز است.

عدد شاخص توده بدنی = (وزن بر حسب کیلوگرم) تقسیم بر (قد بر حسب متر به توان ۲)

برای مثال، اگر وزن شما 65 کیلوگرم و قد شما 160 سانتی‌متر باشد، محاسبه BMI به این شکل خواهد بود:

وزن = 65 کیلوگرم

قد = 1.6 متر به توان ۲ = 2.56

شاخص حجم بدن = 25.3

تفسیر و مفهوم عدد BMI

شما می توانید عدد BMI بدست آمده از فرمول بالا را با جدول زیر مقایسه کنید:

کمتر از ۱۸٫۵  = کمبود وزن

بین ۱۸٫۵ تا ۲۴٫۹  = طبیعی

بین ۲۵ تا ۲۹٫۹ = اضافه وزن

برابر ۳۰ و بیشتر = چاق

چرا بی ام آی شاخص دقیقی برای افرادی که به دنبال اندام ایده آل هستند، نیست؟

مشکل اصلی این است که بی ام آی بین چربی، عضله و آب بدن تفاوتی قائل نیست. در حقیقت شاخص توده بدنی آنالیز دقیقی از بدن شما ارائه نمی کند.

ممکن است دو نفر هم قد و هم وزن باشند و شاخص توده بدنی یکسانی داشته باشند اما بدن های کاملاً متفاوتی از هم داشته باشند. یکی عضلانی و خوش فرم تر و دیگری با همان قد و وزن، چربی های بیشتری دارد.

به تصویر زیر دقت کنید.

در تصویر بالا دو فرد که روی ترازو قرار دارند بی ام آی یکسانی دارند اما یکی ورزشکار حرفه ای است و دیگری فردی چاق! حالا از شما می پرسم. آیا شاخص توده بدنی برای مقایسه این دو فرد مناسب است؟!

بی ام آی شاخصی عمومی است و برای افراد ورزشکار به هیچ عنوان مناسب نیست. به خصوص افرادی که با تمرینات ورزشی قدرتی و تمرین با وزنه به عضله سازی می پردازند. همانطور افرادی که دوست دارند بدن ورزشی و متناسبی داشته باشند و به دنبال عضله سازی هستند. عضله سازی فقط برای رشته پرورش اندام نیست. امروزه خیلی از زنان نیز، تمایل به عضله سازی دارند اما به شکل زنانه و در نقاط خاصی از بدن.

حتماً بخوانید: بهترین و سریع ترین روش عضله سازی در بانوان (بدون مکمل و دارو)

آیا شاخص توده بدنی، شاخص مناسبی برای سلامتی است؟

بعضی ها فکر می کنند چون بی ام آی آنها بین 18.5 تا 25 است و نرمال به حساب می آید، از لحاظ سلامتی مشکلی ندارند. اما متاسفانه این باور نادرستی است. صرف اینکه شما در طبقه نرمال شاخص توده بدنی هستید، دلیل نمی شود که سلامتی شما تضمین باشد، زیرا بی ام آی شاخص ایده آلی برای سنجش وضعیت سلامتی نیست.

ممکن است شما شاخص توده بدنی ایده آلی داشته باشید، اما با مشکل فشار خون بالا دست و پنجه نرم کنید. یا چربی خونتان بالا باشد.

همچنین تحقیقات نشان داده است که شاخص توده بدنی یا بی ام آی، هیچ ارتباطی با مرگ و میر ندارد و کم بودن بی ام آی به معنی افزایش عمر نیست.

آیا شاخص توده بدنی، شاخص مناسبی برای زنان است؟

به طور کلی زنان تمایل بیشتری به محاسبه BMI خود و ارزیابی آن دارند و می خواهند بدانند آیا وزنشان با قدشان مناسب است یا خیر. با توجه به مطالبی که تا اینجا خواندید، آیا درست است که زنان روی بی ام آی خود حساس باشند؟

زنان به دلیل تفاوت های جنسیتی، از درصد چربی بالاتری نسبت به مردان برخوردار هستند و نباید با آنها سنجیده شوند. یک زن و مردی را متصور شوید که شاخص توده بدنی یکسانی دارند. اما آیا می توان این دو را باهم مقایسه کرد؟ بدون شک خیر.

توجه بیش از حد زنان به عدد روی ترازو یا وزن باعث بروز مشکلات زیادی برای آنان می شود.

نحوه محاسبه شاخص توده بدنی کودکان چگونه است و آیا دقیق است؟

استفاده از بی ام آی برای کودکان و نوجوانان در حال رشد صحیح نیست و تحلیل آن به تنهایی و بدون توجه به عوامل دیگر، می تواند منجر به گمراهی شود. دلیل این امر تغییرات ناگهانی قد ناشی از بلوغ است. به همین علت فاکتور سن برای بررسی کودکان و نوجوانان در تحلیل بی ام آی لحاظ می شود.

شاخص بی ام آی BMI برای چه افرادی مناسب است؟

شاخص توده بدنی برای افراد خیلی چاق مناسب است و می تواند شاخصی برای سنجش چاقی مفرط باشد. اگر بیش از حد اضافه وزن دارید بهتر است به جای مقیاس وزن، از شاخص توده بدنی استفاده کنید. زیرا فاکتور قد هم در بی ام آی لحاظ می شود.

بی ام آی برای کسانی که فعالیت بدنی خاصی ندارند و فقط به دنبال کاهش وزن با رژیم غذایی هستند بهتر از وزن است.

هر فردی تیپ بدنی منحصر به فردی دارد. برای شناخت بیشتر نوع تیپ بدنی خودتان مطلب انواع تیپ بدنی یا سوماتوتایپ را از دست ندهید.

به جای بی ام آی از چه شاخصی استفاده کنیم؟

بهتر است از شاخص های دیگری برای سنجش میزان تناسب اندام خود استفاده کنید. بهترین مقیاس آینه است. شما در آینه تغییرات خود را به صورت ملموس میبینید. اما برای اینکه خودتان را با قبل مقایسه کنید بهتر است از عکس گرفتن استفاده کنید.

حتماً قبل از شروع چند عکس از زوایای مختلف و با کمترین لباس ممکن از خود بگیرید. این بهترین مقیاس برای سنجش میزان پیشرفت بدنی شماست. اگر وزنتان تغییری نکرده ولی در عکس کاهش چربی شکم و پهلو را احساس می کنید، حتماً در بدن شما عضله سازی اتفاق افتاده است.

یک مقیاس عالی دیگر برای سنجش میزان پیشرفت، سایز است. اندازه گیری منظم سایز از وزن بسیار مهم تر است. نکته مهم در اندازه گیری سایز و ابعاد بدنی این است که باید به صورت استاندارد و توسط یک فرد انجام شود.

تغییرات سایز به خوبی در لباس هایی که می پوشید، مشهود خواهد بود. به سایز شلوار و یا پیراهن های خود بیشتر توجه کنید، تغییرات اصلی آنجا اتفاق می افتد. وزن فقط یک عدد است! آن چیزی که در آینه می بینید مهم است.

کلام آخر

راه رسیدن به اندام ایده آل هموار نیست و بالا پایین زیاد دارد. شما قطعاً در مسیر تناسب اندام با چالش هایی رو به رو خواهید بود. برای اندازه گیری میزان پیشرفت خود، نیازمند شاخصی هستید و بهتر است به جای بی ام آی BMI از شاخص دقیق تری استفاده کنید.

بی ام آی به شما نمی گوید که توده بدنی شما بیشتر از چربی است یا عضله. این شاخص صرفاً بر اساس قد و وزن محاسبه می شود. پس برای افرادی که به دنبال عضله سازی هستند به هیچ عنوان مناسب نیست.

شاخص توده بدنی یا بی ام آی یک شاخص عمومی است و بهتر است از روش های ملموس تر برای سنجش بدنی خود استفاده نمایید. اگر به دنبال آنالیز دقیق تر از بدن خود هستی، آنتروپومتری بهترین روش برای پیکرسنجی به شمار می رود.

شما می توانید از طریق قسمت نظرات زیر همین مطلب یا از اینستاگرام فیت لیدی با ما در ارتباط باشید.

در ادامه بخوانید: چرا عدد روی ترازو نباید برای شما مهم باشد؟